Bert Tuk, CU wethouder van Veere woont op Goeree-Overflakkee. Daar is Pieter Grinwis geboren en opgegroeid. Dat geeft een band, want toen Bert aan Pieter vroeg of hij een werkbezoek wilde brengen aan de gemeente Veere, zei hij meteen ‘ja’. 

Bert heeft CU-raadsleden uitgenodigd van meerdere Zeeuwse gemeenten, waarbij ook ChristenUnie-statenlid Lizo Koppejan aanwezig was. 

Zeeuwse Gronden & Zeeuwland
In Koudekerke is een locatie van Zeeuwse Gronden, waar de organisatie haar cliënten een beschutte woonomgeving biedt. De organisatie werkt op deze locatie nauw samen met woningcorporatie Zeeuwland. Mirjam Wedts de Swart, manager van de woonlocatie de Zeeuwse Gronden in Koudekerke en Alex Brunke, beleidsmedewerker van woningcorporatie Zeeuwland, leidden Pieter Grinwis rond.           

Zeeuwse Gronden en Zeeuwland werken intensief samen op deze locatie. Zeeuwland heeft het complex en de woningen gebouwd. Zeeuwse Gronden huurt dit complex met de woonappartementen om de cliënten te huisvesten. De cliënten hebben een psychiatrisch verleden. Daarom hebben ze óf een WLZ-indicatie (Wet Langdurige Zorg) óf een WMO-indicatie (Wet Maatschappelijke Ondersteuning). De cliënten wonen zelfstandig in een appartement dat een volledig woonprogramma bevat. Ter ondersteuning van de cliënten is er een staf die bestaat uit een psychiater, een psycholoog en diverse woonbegeleiders. 

In het begin moesten de omwonenden wel aan het idee wennen dat er mensen met een psychiatrisch verleden naast hen kwamen te wonen. Maar het personeel besteedt veel tijd en aandacht aan het informeren wat er in het complex gebeurt, hoe de ondersteuning is geregeld en wat de cliënten doen. Enkele cliënten hebben betaald werk, maar het grootste deel gaat naar de dagbesteding. Men doet er alles aan om problemen met de omgeving te voorkomen. Als er desondanks een incident plaatsvindt, probeert men het onmiddellijk op te lossen. 

Twee keer per jaar worden de omwonenden uitgenodigd voor een gezellig samenzijn met de cliënten. Daar wordt goed gebruik van gemaakt.                                                              

Zeeuwland vindt het belangrijk om maatschappelijk relevante projecten te ondersteunen. Daarom is de corporatie deze samenwerking aangegaan. Het wordt financieel wel steeds lastiger. De bouwkosten en de exploitatiekosten stijgen, maar de inkomsten niet. De huurinkomsten dekken de initiële kosten niet. In het algemeen hebben corporaties te maken met een onrendabele top als ze sociale woningbouw financieren. Pieter laat weten dat de CU zich zal inzetten om vrijstelling van allerlei afdrachten aan het Rijk te bewerkstelligen, waardoor corporaties meer financiële ruimte zullen krijgen om nieuwbouw te financieren. Van een deel van de huidige coalitiepartijen moeten we echter geen steun verwachten. 

Tot slot nemen we een kijkje in een woonappartement. We zijn onder de indruk van de bevlogenheid waarmee de medewerkers van de Zeeuwse Gronden zich inzetten voor hun cliënten. Pieter is blij dit mooie voorbeeld van zorg mee naar Den Haag te kunnen nemen. We danken Mirjam en Alex en nemen afscheid.  

Loverendale Ter Linde
We vertrekken naar biologisch-dynamische boerderij Loverendale Ter Linde in Oostkapelle. We worden ontvangen door de pachter van de boerderij, de heer Tim Moerman. Tim is geboren in West- Vlaanderen. Als wetenschapper lag een academische carrière voor hem in het verschiet. Hij koos er echter voor om met ‘de voeten in de klei’ te gaan staan en als boer een bijdrage te leveren aan een verantwoorde vorm van landbouw.  Het thema spreekt ons aan, omdat wij als ChristenUnie een speerpunt hebben om op een verantwoorde wijze om te gaan met de schepping. 

Het gehele bedrijf bestaat uit meerdere takken. In het verleden had elke tak een eigen pachter. Een centrale entiteit streek de pacht en een groot deel van de winst op. Die constructie verhinderde dat het bedrijf zich kon ontwikkelen. 

Sinds 2017 is Tim de enige pachter en alle takken staan onder zijn leiding. Zijn bedrijf omvat landbouw (o.a. tarwe en aardappelen), veeteelt (o.a. koeien, varkens en kippen), fruitteelt (o.a. appels) en tuinbouw (groenten).                      

Tim is van mening dat een gemengd bedrijf, zoals hij dat heeft, nodig is om biologisch verantwoord en duurzaam boer te zijn. Daarvoor is de omvang van 200 hectare nodig, zoals hij die tot zijn beschikking heeft. Alle producten die hij op zijn boerderij verbouwt, zijn op de een op andere manier nodig om zijn bedrijf draaiend te houden. De koeien eten een deel van het graan en eten gras en klaver uit de weide, de varkens eten alles wat overblijft. Alle producten die het bedrijf produceert, verkoopt Tim in de eigen boerderijwinkel. Het bedrijf heeft ook een eigen bakkerij waar van het graan van de boerderij brood gebakken wordt. Hij vindt dat er een wereld te winnen is als inwoners van Walcheren hun inkopen gaan doen in dergelijke winkels. ‘Dan krijgt de boer een eerlijke prijs voor zijn producten en blijft er niet van alles aan de strijkstok hangen. Het is goed om voedsel te eten dat in onze omgeving is verbouwd’, zegt hij.

Om de biodiversiteit te bevorderen, heeft hij zijn grond verdeeld in stroken van drie tot zes meter. Zo zien we stroken gras en klaver, stroken met aardappelteelt, stroken met tarwe, stroken met groenten, enz. Deze verscheidenheid aan gewassen, naast elkaar trekt insecten, dieren en vogels aan, die nodig zijn om de diversiteit van de natuur in stand te houden. Alle stroken worden machinaal bewerkt en uiteraard gebruikt Tim geen chemische bestrijdingsmiddelen. We zien een hypermodern bedrijf.

In zijn bedrijf werken 28 mensen in allerlei functies. ‘Een boerenbedrijf heeft een belangrijke maatschappelijke functie’, vindt hij. 

Hij is somber gesteld over de kansen voor verduurzaming van de landbouw op Walcheren. ‘De bedrijven zijn te klein om te verduurzamen’, vindt hij. ‘Alle boeren zouden intensief moeten samenwerken om gezamenlijk een slag te maken. Dat gebeurt echter niet, omdat vrijwel alle boeren een minicamping hebben, waardoor ze een basisinkomen veilig kunnen stellen en er geen energie overblijft om te innoveren’. 

Het is al ruim over vijf uur en de restauranthouder verwacht ons om half zes. We zijn nog lang niet uitgepraat en uitgekeken. We bedanken Tim voor de gastvrije ontvangst en zijn toelichting. Pieter blijft nog een tijdje napraten met Tim. Hij wil zijn ‘koffer’ goed vullen om beslagen ten ijs te komen in Den Haag. 

In Brasserie ‘Dune’ in Vrouwenpolder worden we ontvangen door de eigenaar Jan de Visser. Hij heeft voor ons een diner bereid. Aan het einde bedanken we Pieter voor zijn bezoek aan de gemeente Veere. Het was een fijne en leerzame middag. We danken Bert voor het organiseren van deze middag. 

We wensen Pieter Gods Zegen toe voor zijn belangrijke werk in de Tweede Kamer. 

Verslag René Molenaar

Foto’s van Koos de Feijter en Marie-Louise de Graaf-Fokkema